آموزش طراحی وب و برق - آنچه در مورد لامپهای کم مصرف باید بدانیم

تقریباً بر همگان معلوم است که فن آوری و محصولات حاصل از آن همگی حول یک هدف و محور اساسی، رشد و توسعه می یابد: افزایش سطح رفاه و آسایش در زندگی عصر کنونی.اما موضوع بسیار مهمی که در میان عموم مردم کشورهایی مانند ایران مغفول مانده و یا کمتر به آن بها داده می شود،نحوه بکارگیری درست فرآورده ها و محصولات فن آوری در زندگی فردی و جمعی است که گاه خود متأسفانه تبدیل به یک مشکل و معضل جدید و لاینحل می شود.از اینرو به جهت اهمیت موضوع،در این مجال سعی بر ارتقاء آگاهی دوستان از نحوه استفاده و بکارگیری بهینه لامپ های کم مصرف بعمل آمده است.

تعریف اولیه: لامپ کم مصرف (ⁱCFL) فلورسنتی (مهتابی)،جایگزینی برای لامپ های تنگستنی (رشته ای) قدیمی است.

شکل این لامپ جهت کاهش حداکثری میزان انرژی مصرفی معمولاً کمی متفاوت و بلند است. داخل حباب آنها بخار جیوه و گاز آرگون می باشد و سطح داخلی لوله شیشه ای لامپ نیز با فسفر پوشیده شده است.

اولین نمونه از لامپ های کم مصرف امروزی، در اواخر دهه ١۸۹٠ میلادی توسط پیتر کوپر هویتⁱⁱ اختراع شد، که در صنعت عکاسی مورد استفاده قرار می گرفت.
 

مزایا:
١.    میزان مصرف انرژی لامپ های کم مصرف معمولاً یک پنجم لامپ های تنگستنی است (۳ تا ۴ برابر کمتر)؛

٢.   به طور معمول ۶ الی ١۵ برابر عمر طولانی تری نسبت به لامپ های تنگستنی (رشته ای) دارند (طول عمر لامپ‌های کم‌مصرف بین ۶۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ ساعت است در حالی که طول عمر لامپ‌های رشته ای ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ ساعت است.)؛

۳.   این لامپ ها در مقایسه با لامپ های رشته ای گرمای به مراتب کمتری تولید می کنند. این امر پرهزینه تر بودن لامپهای کم مصرف را جبران می نماید. چنانچه اگر کل لامپ های تنگستنی قدیمی در دنیا با لامپهای کم مصرف جایگزین گردند سالانه به میزان ۴٠۹ تراوات ساعت انرژی الکتریکی (٢/٣% مصرف جهانی برق) صرفه جویی خواهد شد؛

معایب:
١.   تأخیر در روشن شدن هنگام زدن کلید، بر خلاف لامپهای معمولی؛

٢.   ایجاد خطر برای سلامت انسان ها به دلیل انتشار اشعه ماوراء بنفش(UV) و نور آبی؛

۳.   لامپ های کم مصرف مانند همه لامپ های فلورسنتی حاوی جیوه می باشند (غالباً ٥ میلی گرم) که باعث پیچیده تر شدن مراحل نابودسازی و بازیافت آنها می شود. بنابراین نابودسازی غیر اصولی این لامپ ها و رها کردن یا شکستن آنها در طبیعت منجر به آلوده شدن خاک، آب و هوا خواهد شد؛

۴.   انتشار گازهای گلخانه ای. نتیجه تحقیقی در کانادا نشان می دهد که اگر تمامی خانه های ایالت کبک بجای لامپ های تنگستنی از لامپ های کم مصرف استفاده نمایند،این امر منجر به افزایش انتشار تقریبا ٢٢٠ هزار تن گاز CO2 (معادل CO2 منتشر شده سالانه بیش از ۴٠ هزار خودرو) در این ایالت می شود؛

٥.   ایجاد رنگ پریدگی در وسایلی که حساس به اشعه UV هستند (پارچه، فرش،...)؛

۶.   کاهش قدرت نوردهی با گذشت زمان؛

۷.   قابل استفاده نبودن در خارج از ساختمان؛

۸.   قابل استفاده نبودن در سرپیچ های دیمر دار؛

نکات ایمنی در مورد استفاده از لامپهای کم مصرف:
✔   هنگام خرید، از استاندارد بودن لامپ اطمینان حاصل نمایید.

✔   همانطور که در قسمت قبل اشاره گردید لامپ های کم مصرف اشعه UV منتشر می نمایند. این کار زمانی رخ می دهد که بخار جیوه داخل حباب در تماس با جریان برق مشتعل می شود. با وجود این که میزان UV منتشره از این لامپ ها بسیار کم است و احتمال خطر آنها برای سلامت اشخاص در حداقل ممکن می باشد، محققان توصیه می کنند که فاصله این لامپ ها (از هر نوع) با بدن ٣٠ سانتی متر و یا بیشتر باشد(در برخی منابع حداقل ٥٠ تا ۶٠ سانتی متر ذکر شده) تا اثرات مخرب اشعه UV به صفر برسد.

✔   سعی نمایید بیش از ٣ ساعت متوالی در معرض نور لامپ ها قرار نگیرید. بهتر است از  این لامپ‌ها در مکان‌هایی که افراد به صورت طولانی‌ مدت حضور دارند،مثل اتاق‌های کار یا نشیمن استفاده نشود و در عوض در جاهایی که فرد به صورت موقت در آن حضور دارد؛ مانند راهرو‌ها، پارکینگ‌ها و دستشویی‌های عمومی استفاده شود.

✔   چون در کشور ما آیین نامه خاصی برای لامپ های کم مصرف موجود نیست، بهتر است پس از پایان عمر مفید این نوع لامپ ها(حداکثر ١٠ هزار ساعت)، آنها را به مراکز بازیافت تحویل داد.

✔   تا حد ممکن از این لامپ ها برای چراغ های مطالعه استفاده نکنید.

✔   تا زمانی که لامپ کم مصرف نشکسته باشد جیوه داخل آن هیچ گونه ضرری برای سلامت انسان ایجاد نمی نماید. بنابراین هنگام نصب یا خارج کردن لامپ با احتیاط عمل کرده و فقط از قسمت بالایی آن (نه قسمت شیشه ای) بگیرید.

✔   اگر لامپ کم مصرفی در منزل شما به طور ناخواسته شکست برای جلوگیری از آلودگی محیط به جیوه حتماً مراحل ذیل را انجام دهید:
        ● پنجره ها را گشوده و سریعاً خود و نفرات دیگر حاضر در منزل (حتی حیوانات اهلی خانگی) را  از اتاق خارج نمایید. مراقب باشید روی هیچ یک از قطعات شیشه ای شکسته پا نگذارید.

        ● ١۵ دقیقه صبر کنید تا هوای اتاق کاملا تهویه شود و بخار جیوه خارج گردد. چنانچه سیستم تهویه مرکزی روشن است آن را خاموش کنید.

        ● برای جمع آوری قطعات شکسته به هیچ وجه از جاروبرقی استفاده نکنید چون منجر به پراکنده شدن بخار جیوه و آلوده شدن جارو می گردد.

         ● از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید.

         ● بوسیله ٢ تکه مقوا یا هر چیز دور انداختنی سفت، قطعات شکسته را با احتیاط جمع آوری کنید. (از جارو دستی نیز استفاده ننمایید)

         ● باقی مانده های ریز قطعات شکسته را با استفاده از نوار چسب جمع کنید.

         ● با یک دستمال کاغذی مرطوب و یا یک تکه پارچه دور ریختنی زمین را تمیز کنید.

        ● قطعات شکسته و سایر وسایلی که در تمیز کاری مورد استفاده قرار گرفته را در یک ظرف شیشه ای دردار ریخته، درب آن را محکم ببندید و در جایی امن خارج از خانه و دور از دسترس کودکان قرار دهید.

         ● فرش یا قالی موجود در اتاق را در فضای باز تا جایی که می توانید تکان دهید.

         ● دستان خود را کاملا با آب و صابون شستشو دهید.

        ● ظرف شیشه ای حاوی قطعات شکسته را به غرفه بازیافت و یا مأموران جمع آوری پسماند تحویل دهید.از انداختن آن در سطل های زباله خانگی یا شهری خودداری نمایید.

✔  پس از پایان یافتن عمر لامپ از شکستن یا انداختن آن در سطل زباله جداً خودداری نمایید. لامپ را در جعبه اولیه قرار داده و سپس آن را در یک یا دو کیسه پلاستیکی کلفت بگذارید و آن را به غرفه های بازیافت یا مأموران جمع آوری پسماند تحویل دهید. بدین ترتیب از آلودگی خاک، آب و هوا به جیوه جلوگیری بعمل خواهد آمد.

✔  لامپ های کم مصرف را در جایی نگهداری و یا استفاده نمایید که حداقل احتمال شکسته شدن وجود دارد.

✔  از لامپ های کم مصرف در وسایل یا مکانهایی که امکان تنظیم میزان نور وجود دارد استفاده ننمایید (مگر اینکه روی جعبه چنین قابلیتی برای لامپ قید شده باشد). همچنین بهتر است از این لامپ ها در جاهایی که هوا جریان ندارد و یا میزان رطوبت بالاست (بطور مثال: حمام، گلفروشی، سونا) استفاده نشود.

✔  چنانچه این لامپ ها در هر بار استفاده مدت کمی روشن بمانند، از طول عمرشان کاسته می شود.به طور مثال، چنانچه هر بار به مدت ٥  دقیقه لامپ را روشن بگذاریم، طول عمر آن به میزان ۸٥ درصد کاهش می یابد و بنابراین طول عمر آن معادل یک لامپ معمولی خواهد شد. پس سعی نمایید در هر بار روشن کردن، لامپ حداقل به مدت ١۵ دقیقه روشن بماند.همچنین تا حد امکان از استفاده این لامپ ها در مکان هایی که نیاز به خاموش و روشن شدن مداوم لامپ ها وجود دارد خودداری نمایید.

در استفاده مداوم از لامپ های کم مصرف احتمال بروز مشکلات جسمی از جمله سردرد، اگزما، و سایر مشکلات پوستی وجود دارد. به گفته  معاون پژوهشی مرکز تحقیقات پوست و جذام ایران «افرادی که پوست‌های حساس دارند یا کسانی که پوستشان روشن است، کودکان و همچنین افرادی که داروهایی با عوارض و حساسیت پوستی مصرف می‌کنند، بهتر است به مدت طولانی در زیر تابش این لامپ‌ها نباشند».